SERAMİK ŞEKİLLENDİRME
SERAMiĞİN ŞEKİLLENDİRİLMESİ
Kil, her türlü form çalışmasının ve değişik tekniklerin kolaylıkla uygulanabildiği bir malzeme yapısına sahip maddedir. Kilin Şekillendirilmesi birtakım teknikler kullanılarak yapılmaktadır.
YAŞ ŞEKİLLENDİRME
Döküm yöntemi genellikle plastik Şekillendirmeyle ve diğer yöntemlerle üretilemeyen içi boş veya dolu karmaşık Şekilli ve büyük hacimli ürünlerin Şekillendirilmesinde tercih edilir. Bu yöntem simetrik olmayan tabaklar, bazı ateş tuğlaları, sofra takımları ve lavabo, klozet, küvet gibi sağlık gereçlerinin Şekillendirilmesinde ve ileri teknoloji seramiklerinin üretiminde yaygın olarak kullanılır.
BOŞ DÖKÜM
BOŞ DÖKÜM
Boş dökümde alçı kalıbın porları, kalıpla temas halinde bulunan çamurun suyunu çeker. Böylece kalıp duvarları üzerinde katı tabaka bırakır. Kalıp içinde rijit parça oluşana kadar kalıp suyu geçirmeye devam eder. Kalıptaki nem içeriği yükseldikçe parçanın kalınlık alma hızı da azalır.
Yeterli kalınlığa ulaşıldığında kalıp içinde kalan fazla çamur boşaltılır. Bünyenin mukavemet kazanması için bir süre kalıp içinde bekletilir. Bekleme sırasında parça kurumaya ve çekmeye baslar. Parçanın kalıptan çıkması için çekmenin
mutlaka olması gereklidir. Yeterince kuruma sağlandığında kalıp ayrılır. Kenarlar ve kalıp ek yerleri bıçak ve ıslak sünger yardımıyla rötuşlanır
DOLU DÖKÜM
Dolu döküm yoluyla şekillendirmede, çamur daha uzun sürelerde kalıpta bekletilerek içi dolu şekilleri üretilir. Çamurun suyu emilene kadar kalıpta bekletilir
KURU ŞEKİLLENDİRME
Kuru, yarı kuru ve plastik çamurların belli bir basınçla kalıplara sıkıştırılarak Şekillendirilmesine presle Şekillendirme denir.
PLASTİK KIVAMDA ŞEKİLLENDİRME
Plastik kıvamda Şekillendirme tekniğini; üç başlık altında toplayabiliriz.
1.ÇUBUK SUCUK TEKNİĞİ
Bilinen en eski seramik yapım tekniğidir. En ilkel kabilelerde bile bu teknikle yapılan seramiklere rastlanmaktadır. Son derece basit bir teknik olup uygulaması son derece kolaydır. Uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken husus, hazırlanan çubukların istenen kalınlıkta, aynı yuvarlaklıkta olmasıdır.
Çamur iyice yoğrulup havası alındıktan sonra, sert bir zemin üzerinde elle yuvarlanarak çubuklar haline getirilir ve hazırlanan bu çubuklar istenilen forma göre düzenlenir. İlk aşama formun zeminini oluşturmaktır; bunun için çubuklar daire Şeklinde yan yana sarılarak istenen zemin oluşturulur, zemin oluştuktan sonra çubuklar üst üste sarılarak istenen form elde edilir.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli Şey, form oluşturulurken çubukların birbirine yapışmasını sağlamaktır. Bunun için sarılan her sıranın arasına çentik atılır ve çentiklerin üzerine aynı çamurdan yapılan balçık sürülür ve birbirine yapışması sağlanır. Uzun ve yüksek formlar yapılmak isteniyorsa formun yapımı sırasında içine destek verilerek deformasyon engellenir.
2.LEVHA PLAKA TEKNİĞİ
.JPG)
.JPG)
.JPG)
3.TORNADA ŞEKİLLENDİRME
Tornada Şekillendirmenin diğer bir adı da çömlekçi çarkı kullanarak Şekillendirme dir. Çömlekçi çarkının kullanılışı; M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanır. Yuvarlak formların daha seri olarak üretilmesi için icat edilmiştir. Yıllar içinde daha hızlı ve kolay üretim yapmak için birtakım aşamalardan geçmiştir, günümüzde ayakla çevrilen tornalardan ziyade elektrik ile çalıŞan, hız ayarlı, pedallı tornalar kullanılmaktadır.
Tornada form üretmek oldukça zordur ve belirli bir maharet gerektirmektedir. Uzun çalışmalardan ve denemelerden sonra bu ustalık elde edilir. Tornada form çalışmak için, kullanılacak çamurun belirli bir sertlikte ve çok iyi yoğrulmuş olması gerekmektedir. Yoğrulma işleminden sonra mutlaka çamurun havası alınmalıdır.
Çamurun havasını almak için, çamur mermer bir masada misina yardımıyla ikiye bölünür, bölünen parça, kesilen yüzey ve kesik yüzey bize bakacak Şekilde sertçe üst üste çarpılır. Bu işlem çamurun içindeki hava kabarcıklarının tümü çıkana kadar tekrarlanır. Yoğrulmamış ve havası alınmamış çamur ile tornada Şekillendirme yapılmaz, yapılsa bile yapılan bu çalışma bisküvi pişirimi sırasında içinde hava kalacağından patlar veya çatlar. Bu sırada fırın içinde, etrafındaki diğer işlere de büyük zararlar verir ve hatta kullanılmaz hale getirir.
Çamurun havasını almak için, çamur mermer bir masada misina yardımıyla ikiye bölünür, bölünen parça, kesilen yüzey ve kesik yüzey bize bakacak Şekilde sertçe üst üste çarpılır. Bu işlem çamurun içindeki hava kabarcıklarının tümü çıkana kadar tekrarlanır. Yoğrulmamış ve havası alınmamış çamur ile tornada Şekillendirme yapılmaz, yapılsa bile yapılan bu çalışma bisküvi pişirimi sırasında içinde hava kalacağından patlar veya çatlar. Bu sırada fırın içinde, etrafındaki diğer işlere de büyük zararlar verir ve hatta kullanılmaz hale getirir.
Tornada üretim yapabilmek için gerekli olan bir takım aletler vardır; bunlar, içi su dolu leğen, büyük ve küçük iki sünger, çamuru kesmek için misina, büyük bir iğne veya biz, çamura form vermek için çeki tahtaları. Uygulama sırasında tüm bu aletlerin tornanın yanında, elimizin rahatlıkla uzanabileceği bir mesafede olması gerekir. Yoğrulan ve havası alınan çamur yuvarlak bir top haline getirilir, sonra bu çamur sertçe vurularak tornanın tam ortasına oturtulur.
Torna çekmeye ıslak el ile başlanır, sonra bir iki damla da çamura su damlatılması gerekir. Tornanın istenen hızda dönmesini sağladıktan sonra iki el ile çamur sımsıkı kavranır ve yukarı çekilerek çamurun avuç içinde yükselmesi sağlanır. Yükselmesi biten çamur sol başparmak altta, sağ başparmak üstte olmak üzere sertçe ve kontrollü olarak avuç içerisinde yalpalamadan aşağı doğru bastırılır.
Bu işlem sonrasında çamur dönen tornanın üzerinde hiç dönmüyormuş gibi duruyorsa çamur merkeze gelmiş demektir. Çamur merkeze geldikten sonra başparmaklar çamurun tam ortasına bastırılarak çamur oyulur. Oyma işlemi tamamlanan çamurun zemininin planlanan forma göre hazırlanması gerekir.
Silindir bir form için düz köşeli bir zemin,çanak veya yuvarlak bir form için yana doğru kavisli bir zemin hazırlanması gerekir. Zemin yapımı bittikten sonra, çamurun kenara taşan kısımlarının el veya sünger ile içeri doğru ittirilerek çamurun bütününe katılması gerekir. Bu işlemi çamuru merkezden kaçırmadan yapmak gerekir.
Daha sonra sol el içerden sağ el dışarıdan, çamurun sımsıkı tutularak formun yükseltme işleminin yapılması gerekir, bu yükseltme işleminin çok yavaş yapılması gerekir, yoksa formda et kalınlığı farklı oluşur. İstenen yüksekliğe gelen çamur martı tutuşuyla tekrar merkeze alınır. Daha sonra çeki tahtaları yardımıyla çamur istenen Şekle getirilir.
Form tamamlandıktan sonra küçük sünger yardımıyla formun ağzı Şekillendirilir. Tüm bu işlemler başarıyla yapıldıktan sonra oluşturulan formun içi ve dışı sünger yardımıyla temizlenir. Daha sonra formun tornaya yapıştığı zemine, oluşturulan formu kolaylıkla kaldırmak için bir alet yardımıyla çentik atılır, sonra misina ile torna yüzeyinin hemen üstünden kesilir, bunun birkaç kez yapılması gerekebilir. Form biraz dinlendirildikten sonra bir alçı plaka üzerine alınır ve deri sertliğine gelene kadar kurumaya bırakılır.
Bu işlem sonrasında çamur dönen tornanın üzerinde hiç dönmüyormuş gibi duruyorsa çamur merkeze gelmiş demektir. Çamur merkeze geldikten sonra başparmaklar çamurun tam ortasına bastırılarak çamur oyulur. Oyma işlemi tamamlanan çamurun zemininin planlanan forma göre hazırlanması gerekir.
Silindir bir form için düz köşeli bir zemin,çanak veya yuvarlak bir form için yana doğru kavisli bir zemin hazırlanması gerekir. Zemin yapımı bittikten sonra, çamurun kenara taşan kısımlarının el veya sünger ile içeri doğru ittirilerek çamurun bütününe katılması gerekir. Bu işlemi çamuru merkezden kaçırmadan yapmak gerekir.
Daha sonra sol el içerden sağ el dışarıdan, çamurun sımsıkı tutularak formun yükseltme işleminin yapılması gerekir, bu yükseltme işleminin çok yavaş yapılması gerekir, yoksa formda et kalınlığı farklı oluşur. İstenen yüksekliğe gelen çamur martı tutuşuyla tekrar merkeze alınır. Daha sonra çeki tahtaları yardımıyla çamur istenen Şekle getirilir.
Form tamamlandıktan sonra küçük sünger yardımıyla formun ağzı Şekillendirilir. Tüm bu işlemler başarıyla yapıldıktan sonra oluşturulan formun içi ve dışı sünger yardımıyla temizlenir. Daha sonra formun tornaya yapıştığı zemine, oluşturulan formu kolaylıkla kaldırmak için bir alet yardımıyla çentik atılır, sonra misina ile torna yüzeyinin hemen üstünden kesilir, bunun birkaç kez yapılması gerekebilir. Form biraz dinlendirildikten sonra bir alçı plaka üzerine alınır ve deri sertliğine gelene kadar kurumaya bırakılır.
Kuruması tamamlanan ve deri sertliğine gelen form ters çevrilerek torna üzerine konur ve dip alma yöntemiyle oyularak ayak yapılır. Ayak; ekleme veya oyma Şeklinde yapılabilir, ama tercih edilen ayakların oyarak yapılmasıdır, ekleme ile yapılan ayakların forma yapışmaması ve çatlama ihtimali her zaman söz konusudur.
About the Author
0 yorum